[Ana Sayfa]
MEALEN ALINTI
Kural 6.- Mealen alıntı, bir yazarın bir başka yazarın düşüncesini kendi kelime ve cümleleriyle aktarması demektir. Mealen alıntıda aktarılan metin ile aktarma sonucu ortaya çıkan metin, kelimeleri itibarıyla aynı değildir; ama bunların arasında anlam olarak aynılık veya benzerlik vardır. Mealen alıntıda aynı içerik farklı kelimelerle ifade edilir. Mealen alıntıda anlam asıl yazara, üslûp ise aktaran yazara aittir (s.33-35).
Kural 12.- Mealen alıntı yazarın normal metni içinde verilir. Mealen alıntı, biçim olarak yazarın kendi metniyle tamamen bütünleşir; sonundaki dipnot dışında onun ayrılmaz bir parçası olur (s.40). Bir örnek:
Açıklama.- Örnekte görüldüğü gibi, mealen alıntıdaki cümleler, kelime veya üslûp bakımından Cem Eroğul’un cümlelerinden farklıdır. Ancak bu cümlelerin anlamı, Eroğul’un cümlelerinin anlamıyla aynıdır. Yani söz konusu örnekte aktarılan fikir, Cem Eroğul’un fikridir. Dolayısıyla ortada bir mealen alıntı vardır. Bu nedenle kelimeler farklı olsa da alıntının kaynağı alıntının sonunda gösterilmiştir. Not: Böyle bir alıntı “aynen alıntı” biçiminde de verilebilir. Bunun örneği için aşağıda Kural 91’e bakınız (infra, s.30).
Kural 13.- Her mealen alıntının kaynağının dipnotta gösterilmesi gerekir. Kaynağı gösterilmemiş her mealen alıntı bir intihaldir (s.41-42).
Kural 14.- Mealen alıntıda fikir alınır; üslûp değil. Mealen alıntıdaki üslûp, alıntılanan yazarın değil, alıntılayan yazarın üslûbudur. Alıntılanan yazarın üslûbu da alınacaksa mealen değil, aynen alıntı yapılmalıdır (s.42).
Kural 22.- Bir yazarın, sırf yaptığı alıntının aynen alıntı olduğu anlaşılmasın diye, diğer bir ifadeyle alıntıyı “peçelemek” [1] maksadıyla, aynen alıntıdan bir veya birkaç kelimeyi çıkararak veya onları eşanlamlı diğer kelimelerle değiştirerek veya araya yeni kelimeler ekleyerek veya paragraf içinde cümlelerin veya cümlenin içinde kelimelerin sırasını değiştirerek, yani “takdim tehir” yaparak onu mealen alıntı hâline dönüştürmesi caiz değildir. Bu durumda ortaya “suni mealen alıntı” veya “peçeleme sorunu” çıkar. Suni mealen alıntı yapmak veya peçeleme yapmak yasaktır (s.40, 45-48, 337). Suni mealen alıntıya, yani peçelemeye bir örnek (s.50):
Açıklama.- Açıklama.- Görüldüğü gibi Yazar X’in yukarıdaki iki cümlesi tamamıyla Gözler’in iki cümlesinden alınmadır. Şu üç farkla: (1) Yazar X, Kemal Gözler’in birinci cümlesinin başındaki “Egemenlik birinci anlamıyla” ibaresini “Egemenlik bir anlamına göre” biçimine dönüştürmüştür. (2) Bu cümlede Gözler’in kullandığı “içerik” kelimesini bu kelimenin eski karşılığı olan “muhteva” kelimesiyle değiştirmiştir. (3) İkinci cümlenin başındaki “Örneğin” kelimesini çıkarmıştır. Yazar X’in söz konusu üç değişikliği, aynen alıntının bir aynen alıntı olduğunu gizlemek maksadıyla kasten yaptığı düşünülebilir. Ortada mealen alıntıya suni olarak dönüştürülmüş bir aynen alıntı vardır. Örnekte diğer bir usûlsüzlük de, alıntının kaynağının gösterilmemiş olmasıdır. Bu alıntı usûlüne uygun bir mealen alıntı olarak şu şekilde verilebilirdi:
18 Ocak 2024, K. Gözler
DİPNOTLAR
[1] Ünal Tekinalp bu durum için “peçeleyici farklılıklar” terimini kullanmaktadır (Ünal Tekinalp, Fikrî Mülkiyet Hukuku, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2012, s.116).
KAYNAK: Yukarıdaki kurallar,
Kemal Gözler, TÜHAS: Türk Hukuk Atıf Sistemi, Bursa, Ekin, 2024, s.2-7’den alınmıştır.
(c) Kemal Gözler, 2024. Tüm hakları saklıdır. Kısmen veya tamamen tekrar yayınlanamaz. Hâliyle bu sayfaya link verilebilir. Tuhas.com.tr’den alıntı yaparken uyulması gereken kurallar için burasını tıklayınız.
Editör: Kemal Gözler E-Posta:
Lütfen editöre e-posta göndermeden önce şu “açıklamaları” okuyunuz. Ana Sayfa: www.tuhas.com.tr Bu Sayfa: www.tuhas.com.tr/mealen-alinti.htm Bu Sayfanın Yayın Tarihi: 18 Ocak 2024
twitter.com/tuhas_sistemi
